EEN FILMKLASSIEKER: TAXI DRIVER

 De kijker vermoedt dat Travis een Vietnamveteraan is, al praat niemand daarover. Hijzelf noemt zich bij zijn sollicitatie een marinier die eervol ontslag heeft gekregen. Dat hij taxichauffeur wil worden omdat hij 's nachts niet kan slapen, doet al vermoeden dat er iets niet met hem in orde is. Dat idee wordt vervolgens versterkt door zijn obsessieve verliefdheid op Betsy (Cybill Shepherd), die hij op hun eerste date meeneemt naar een pornobioscoop. Betsy maakt dat ze wegkomt. Travis voelt zich nu nog eenzamer, zodat hij zijn nachten vult met tochten door het rauwe New York. 

Want deze wereldstad is de tweede hoofdpersoon in Taxi Driver. De neonreclames, helverlichte etalages, slecht onderhouden asfaltstraten en overvolle trottoirs met pooiers, hoeren, dieven zijn voortdurend in beeld en versterken zijn neerslachtige gevoelens, die er uiteindelijk voor zorgen dat Travis psychisch steeds verder achteruit gaat. Toch liet mij het tragische bestaan van deze hoofdpersoon (fantastische rol van Robert de Niro) tamelijk koud. Hij is eigenlijk een kleurloze man, die bijvoorbeeld vragen over politiek, muziek, film niet kan beantwoorden. Zijn dwangneurose behelst het schoonhouden van de stad, wat ook inhoudt dat hij optreedt tegen criminelen die zeer jonge meisjes voor zich laten werken. De toen veertienjarige Jodie Foster kreeg zo haar eerste grotere rol. 

Het slot is onwaarschijnlijk, dus teleurstellend, pathetisch, overbodig. Met mij dachten velen dat het hier om een droom of visioen ging, maar nee: zowel regisseur Martin Scorsese als scenarist Paul Schrader verkondigde dat die laatste minuten als 'echt'  beschouwd moeten worden. Erg, erg jammer. 

Waarom dan toch een klassieker? Vriend en vijand zijn het erover eens dat de film zó gedurfd en zó origineel is, met zulke briljante acteursprestaties, dat het hier gaat om een beslissende film voor zijn tijdvak, zoals onze eigen Paul Verhoeven het formuleert. En dat mag hij vinden, ook al ben ik wat terughoudender.

Taxi Driver. Regisseur: Martin Scorsese. Acteurs: Robert de Niro, Cybill Shepherd, Jodie Foster, Harvey Keitel, Peter Boyle. Uitgekomen in: 1976. Land: Verenigde Staten.

THE QUIET GIRL

Mei 1981, op het Ierse platteland. Wat de negenjarige Cáit eigenlijk het liefste doet, is zich verstoppen. Voor haar zusjes, haar vader, haar moeder. Want niemand is eigenlijk aardig.  Niet dat ze geplaagd wordt, maar ze hoort er niet echt bij. Zwijgend en de andere kant opkijkend gaat ze door het harde leven. Als haar moeder weer zwanger raakt en haar vader, die als boer nauwelijks het hoofd boven water kan houden, te weten komt dat Cáit in de zomer uit logeren mag, slaan haar ouders meteen toe. Op drie uur rijden woont een kinderloos echtpaar, Eibhlin en Seán, ook met een boerenbedrijf, dat het meisje graag een tijdje bij zich wil hebben. Ze zijn nauwelijks familie: Eibhlin is een nichtje van Cáits moeder.

Wanneer pa zijn dochtertje afzet, heeft hij zo'n haast dat hij haar koffertje met kleren per ongeluk weer mee terug neemt. Vanuit de auto zwaait hij even naar haar. Later zal het meisje aan Eibhlin vertellen dat haar moeder had gezegd toen ze thuis vertrokken: " Ze mogen je net zo lang houden als ze maar willen." 's Nachts plast ze in bed, want ze durft niet op die vreemde po.

Maar ze bloeit op, want haar oppasouders hebben geduld met dat stille meisje, berispen nooit, prijzen haar waar mogelijk, betrekken haar bij allerlei karweitjes. Ze praat wanneer dat nodig is, observeert wat er om haar heen gebeurt, en onthoudt. Dus merkt ze dat Eibbhlin en Seán, in tegenstelling tot haar eigen ouders, wel een goed huwelijk hebben, maar ook ergens onder lijden. Dat maakt haar nog wat toeschietelijker, aanhankelijker, liever. Maar ja, eens is de zomervakantie voorbij...

The Quiet Girl is zo'n eenvoudige film waar de warmte, de tact, de menselijkheid vanaf straalt. Als Seán wat grof tegen haar uitgevallen is, laat hij zwijgend een koekje op tafel achter. Wanneer blijkt dat ze hard kan lopen, neemt hij telkens haar tijd op, en stelt goedkeurend vast dat ze wéér sneller geworden is. Eibhlin geeft het stevige matras de schuld als ze de bedplasserij ontdekt. U begrijpt dat de brief van Cáits moeder, waarin ze meldt dat de schoolvakantie bijna voorbij is, behoorlijk aankomt.

Voor regisseur Colm Bairéad is het zijn eerste film. Die is gebaseerd op de roman Foster van Claire Keegan, met wie hij ook het scenario schreef. De film is genomineerd voor de Oscar voor Beste Buitenlandse Film in 2023.

The Quiet Girl. Regisseur: Colm Bairéad. Acteurs: Catherine Clinch (Cáit!), Carrie Crowley, Andrew Bennett. Land: Ierland. Uitgebracht: in 2022.