Natuurlijk weet u wie Quasimodo is: die gebochelde klokkenluider, met een zeer groot hoofd vol rood haar, rechter oog bedekt door een dikke wrat, een neus als een hoefijzer, vreemd gekronkelde benen, handen als dienbladen, ongelooflijk sterk, altijd kwaadaardig en achterdochtig. Kortom: een monster.
Vanzelfsprekend kent u Esmeralda: zestien jaar, zigeunerinnetje, bruin gelaat, rank en slank, bloedmooi, met een groot hart voor de zwakkeren in de samenleving, altijd vergezeld door haar geitje. Kortom: la belle et la bête, the beauty and the beast.
Maar wat schiet u nog meer te binnen als u denkt aan de historische roman Notre - Dame de Paris (1832) van Victor Hugo (1802 - 1885)? Natuurlijk, de majestueuze kathedraal speelt een belangrijke rol in dat boek, omdat Quasimodo in die kerk woont en vanaf zijn veertiende de klokken luidt, zodat hij al rond zijn twintigste doof is. En vluchtte Esmeralda er niet naar binnen? Maar waarom eigenlijk? Had een priester daar niet mee te maken?
Nou en of. Die priester wordt al gauw aartsdiaken en heet Claude Frollo. Deze vijfendertigjarige man met het kalende hoofd is de spin in het web, een fascinerende, walgelijke, misdadige, meelijwekkende persoonlijkheid. In het Parijs van 1482 kent men hem als de geestelijke die al jong aan de Notre - Dame verbonden is en altijd maar studeert. Theologie, filosofie, geneeskunde, recht, hij heeft overal verstand van. Een kamergeleerde, maar als hij langs de plaats komt waar vondelingen neer worden gelegd, valt zijn oog op een wat ouder kind, ongeveer vier jaar, dat afschrikwekkend lelijk is. Hij besluit het te adopteren en geeft het de naam Quasimodo. Als veel later de betoverende Esmeralda in Parijs opduikt om haar geitje allerlei toverkunstjes te laten doen, zullen die drie levens, geleid door het noodlot, onwrikbaar met elkaar verbonden worden.
Om de lezer deze spannende en soms melodramatische geschiedenis binnen te sleuren schildert Victor Hugo met veel bravoure het Parijs van de late middeleeuwen. Hij weidt uit over architectuur, vertelt de geschiedenis van de stad, legt het enorme belang van de uitvinding van de boekdrukkunst voor die tijd uit. Zijn grote kracht ligt vooral in de meeslepende beschrijvingen van milieus, situaties, gebeurtenissen. Zo leert de lezer de Parijse onderwereld, waar Esmeralda toe behoort, kennen; hij staat met zijn neus vooraan als boeven de Notre - Dame bestormen om haar te redden; Hugo laat zien hoe laconiek rechters omspringen met de doodstraf; hij legt uit wat vrijplaatsen zijn; hij toont zó indringend hoe beulen te werk gaan in martelkamers en hoe slachtoffers wegteren in onderaardse kerkers, dat u er klamme handen van krijgt.
In De klokkenluider van de Notre - Dame staan heftige hartstochten centraal: blinde haat, kokende woede, waanzinnige liefde, felle jaloezie, gekmakende wanhoop. Hugo laat u niet los voordat het noodlot met al zijn grillen en toevalligheden definitief heeft toegeslagen. Nee, de afloop kent u niet, want alle verfilmingen en musicals eindigen anders dan in het boek. Waarom aarzelt u nog?
Victor Hugo, De klokkenluider van de Notre - Dame. Vertaald door Bas Terpstra, opgenomen in de Perpetua - reeks. Athenaeum - Polak & Van Gennep, Amsterdam, 2011. 573 blz.
01-04-2015
DE OFFERS
In mei 1946 startte in Tokio het proces waarin 28 Japanse oorlogsmisdadigers berecht zouden worden. Generaals en ministers werden verantwoordelijk gesteld voor de moord op twaalf miljoen mensen. Het tribunaal bestond uit elf rechters, afkomstig uit de landen die gevochten hadden tegen Japan. De jongste rechter, nog geen veertig, kwam uit Nederland . In de roman De offers van Kees van Beijnum heet hij Rem Brink.
Brink is erg tevreden met zichzelf. De mooie Dorien, afkomstig uit een rijk en voornaam milieu, koos voor hem en niet voor die gesoigneerde jonge mannen die haar steeds omringden. En bij vakgenoten staat hij in hoog aanzien. Al vroeg professor in Leiden, door het ministerie van Buitenlandse Zaken uitgezonden naar het proces dat een waardig opvolger moest worden van dat van Neurenberg: er is alle reden om na een half jaar hard werken jezelf een verzetje te gunnen. Hij wil een vrouw. En zo ontmoet Brink Michiko.
Ze is een opvallend aantrekkelijke Japanse, veertien jaar jonger dan Brink. Haar ouders zijn omgekomen bij een bombardement, familie woont ver weg in de bergen, ze moet het in Tokio alleen zien te redden. Dat lukt omdat ze prachtig klassiek kan zingen en gesteund wordt door mevrouw Haffner, invloedrijk in muzikale kringen, met relaties tot aan westerse conservatoria.
Als Brink zich nogal vaak met Michiko in het openbaar vertoont, grijpt mevrouw Haffner krachtig in. Ze waarschuwt Michiko dat ze haar carrière op het spel zet, ze laat Brink onomwonden weten dat hij een fout maakt die talloze voorgangers diep betreurd hebben. Want de kloof tussen West en Oost is onoverbrugbaar: westerlingen zijn de overwinnaars en kijken neer op de Japanners. De verliezers kunnen niet anders dan buigen, maar diep in hun hart minachten ze die protserige schreeuwlelijken. Een relatie? No way!
Tegelijkertijd dient er zich een tweede conflict aan. Brink is het fundamenteel oneens met zijn collega - rechters. Een belangrijk onderdeel van de aanklacht tegen de beschuldigde Japanners luidt: misdaden tegen de vrede, d.w.z. zonder reden plannen maken of uitvoeren om een oorlog te beginnen tegen een ander land. Vóór de Tweede Wereldoorlog bestonden deze misdrijven juridisch niet, dus kan men in 1946 niemand daarvoor berechten. Brink wordt uitgestoten, haast als een paria behandeld, maar hij blijft voet bij stuk houden. Zijn affaire met Michiko leidt tot besmuikt lachen, dubbelzinnige opmerkingen, openbare beledigingen.
Vier jaar heeft Van Beijnum aan zijn boek gewerkt om feiten en fictie met elkaar te verweven. Schuld en schaamte, verantwoordelijkheidsgevoel en gemakzucht, rechtspraak en landsbelang, macht en onderdrukking, ze komen allemaal voorbij in deze meeslepende, soms iets te uitvoerige roman. Bent u geïnteresseerd in de historische gang van zaken, kijk dan hieronder.
Kees van Beijnum, De offers. De Bezige Bij, Amsterdam, 2014. 509blz.
Hugo Röling, De rechter die geen ontzag had. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 2014. 384 blz.
Brink is erg tevreden met zichzelf. De mooie Dorien, afkomstig uit een rijk en voornaam milieu, koos voor hem en niet voor die gesoigneerde jonge mannen die haar steeds omringden. En bij vakgenoten staat hij in hoog aanzien. Al vroeg professor in Leiden, door het ministerie van Buitenlandse Zaken uitgezonden naar het proces dat een waardig opvolger moest worden van dat van Neurenberg: er is alle reden om na een half jaar hard werken jezelf een verzetje te gunnen. Hij wil een vrouw. En zo ontmoet Brink Michiko.
Ze is een opvallend aantrekkelijke Japanse, veertien jaar jonger dan Brink. Haar ouders zijn omgekomen bij een bombardement, familie woont ver weg in de bergen, ze moet het in Tokio alleen zien te redden. Dat lukt omdat ze prachtig klassiek kan zingen en gesteund wordt door mevrouw Haffner, invloedrijk in muzikale kringen, met relaties tot aan westerse conservatoria.
Als Brink zich nogal vaak met Michiko in het openbaar vertoont, grijpt mevrouw Haffner krachtig in. Ze waarschuwt Michiko dat ze haar carrière op het spel zet, ze laat Brink onomwonden weten dat hij een fout maakt die talloze voorgangers diep betreurd hebben. Want de kloof tussen West en Oost is onoverbrugbaar: westerlingen zijn de overwinnaars en kijken neer op de Japanners. De verliezers kunnen niet anders dan buigen, maar diep in hun hart minachten ze die protserige schreeuwlelijken. Een relatie? No way!
Tegelijkertijd dient er zich een tweede conflict aan. Brink is het fundamenteel oneens met zijn collega - rechters. Een belangrijk onderdeel van de aanklacht tegen de beschuldigde Japanners luidt: misdaden tegen de vrede, d.w.z. zonder reden plannen maken of uitvoeren om een oorlog te beginnen tegen een ander land. Vóór de Tweede Wereldoorlog bestonden deze misdrijven juridisch niet, dus kan men in 1946 niemand daarvoor berechten. Brink wordt uitgestoten, haast als een paria behandeld, maar hij blijft voet bij stuk houden. Zijn affaire met Michiko leidt tot besmuikt lachen, dubbelzinnige opmerkingen, openbare beledigingen.
Vier jaar heeft Van Beijnum aan zijn boek gewerkt om feiten en fictie met elkaar te verweven. Schuld en schaamte, verantwoordelijkheidsgevoel en gemakzucht, rechtspraak en landsbelang, macht en onderdrukking, ze komen allemaal voorbij in deze meeslepende, soms iets te uitvoerige roman. Bent u geïnteresseerd in de historische gang van zaken, kijk dan hieronder.
Kees van Beijnum, De offers. De Bezige Bij, Amsterdam, 2014. 509blz.
Hugo Röling, De rechter die geen ontzag had. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 2014. 384 blz.
Abonneren op:
Posts (Atom)