14-03-2018

HET EINDE VAN DE EENZAAMHEID

"Er leken gezinnen te zijn die door het noodlot werden gespaard en andere die het ongeluk aantrokken, en die nacht vroeg ik me af of wij tot die laatste behoorden." Jules is nog heel jong als hij vermoedt dat er krachten bestaan die de mens volstrekt weerloos maken. En hij zal helaas gelijk krijgen: zijn ouders komen door een ongeval om het leven als hij tien is. Samen met broer Marty (13) en zusje Liz (14) zullen ze de komende jaren in een verouderd internaat moeten doorbrengen.

Natuurlijk voelt hij zich daar eenzaam, ook al omdat hij als jongste in een ander gebouw wordt gehuisvest. Dat verandert als Alva zwijgend naast hem komt zitten. Ze heeft koperrood haar, een bril met hoornen montuur want ze leest onophoudelijk, een blanke huid, en een voortand die een tikkeltje scheef staat. Ze worstelt net zo met het verleden als Jules, zo blijkt later. Ze zouden soulmates kunnen worden, maar nu even niet. Plotseling is ze weg, onverwacht duikt ze weer op om snel weer te verdwijnen, want jarenlang zal Alva voor Jules even fascinerend als mysterieus zijn.

Hoe redden broer en zus zich? Liz, mooi, dol op mannen, wil werkelijk alles uit het leven halen. Genieten van het moment, loslaten als banden beginnen te knellen, vrij zijn, dat is en blijft haar motto. Sta je dan uiteindelijk met lege handen? Dat moet dan maar. Het noodlot? Nee, alles is toeval.

Daar denkt Marty anders over. Aanvankelijk een lange, dunne, scherpzinnige zonderling, maar als het eropaan komt, ìs hij er voor Jules. Die kan steun wel gebruiken: schuldig voelt hij zich, want zijn vader had gewild dat hij fotograaf zou worden, en dat is er niet van gekomen. Rusteloos verhuist hij van Berlijn naar München, wisselt van baan en van partner. Marty houdt hem voor: het lot bestaat niet, toeval wel, maar dat neemt niet weg dat jij als enige verantwoordelijk bent voor jezelf en je leven. En Marty laat zien hoe je dat doet: studie afmaken, talenten optimaal benutten, zorgvuldig een  trouwe partner kiezen.

 Zo ziet de lezer drie levens aan zich voorbij trekken, drie mensen die al heel jong op zichzelf teruggeworpen werden, zich een weg door het leven moesten banen en voor zichzelf dienden uit te maken: dit wil ik, en dat wil ik niet. Want de belangrijkste beslissingen neemt een mens alleen. Nee, dit is absoluut geen roman vol met abstracte filosofieën. Integendeel: gevoelens als liefde en trouw komen steeds weer bovendrijven, geflankeerd door schuld en spijt. En het einde van de eenzaamheid is nabij wanneer je je omringd weet door kameraden.
Benedict Wells, Het einde van de eenzaamheid. Uit het Duits vertaald door Gerda Baardman. Amsterdam, 2017. 300 blz.