EEN VROUW UIT DUIZENDEN

Het is heel begrijpelijk dat je als vooraanstaand schrijver kort aangebonden en vooral nerveus door je huis ronddwaalt als ergens in oktober de winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur bekend wordt gemaakt. En dan gebeurt het. Midden in de nacht rinkelt de telefoon, en een stem met een Scandinavisch accent vraagt of Joe Castleman, de auteur, aan de telefoon is. Na een uiterst beleefd, betrekkelijk kort gesprek vind je jezelf terug op het echtelijke bed, onhandig dansend met je vrouw Joan. Je hebt hem! Op naar Stockholm!

Voor het zo ver is, weet de kijker meer over je dan je lief is. Joan kende je aanvankelijk alleen als een mooie, zeer talentvolle studente. Jullie raakten verliefd, jij ging scheiden, en nu zijn jullie al veertig jaar getrouwd. Maar trots zijn jullie zeker niet over deze periode in jullie leven, en affaires heb je ook in je tweede huwelijk geregeld gehad. Joan heeft dat altijd geweten, want er is niemand die jou zo goed doorheeft als zij. Maar zij is en blijft de perfecte echtgenote: ze waakt over je gezondheid, legt de kleren voor je klaar, voedt zoon David op, regelt alle rompslomp die een wereldberoemde literator nu eenmaal op zich af ziet komen. Toch blijf je veeleisend, onaangenaam tegen je zoon, flirtend met veel te jonge meisjes, ijdel. En een toekomstige biograaf ruikt onraad. Wat bedoelde David eigenlijk toen hij zich herinnerde dat de deur altijd dicht moest als moeder aan het werken was? Hoe groot is haar invloed? Tenslotte schreef zij ook in haar jonge jaren.

Glenn Close (inmiddels ook 71; denk eens terug aan Fatal Attraction) speelt heel genuanceerd de vrouw die zich uit liefde voor haar man volledig weggecijferd heeft voor zijn carrière en daar eigenlijk weinig voor heeft teruggekregen. Wat als ik zus of zo gedaan had in mijn leven? Heb ik wel de juiste keuzes gemaakt? Ook gaat de film The Wife over het schrijverschap. Je hebt een hoofd vol ideeën, maar nu moet dat allemaal ook nog op papier, en wel zo overtuigend mogelijk en stilistisch perfect. Wie kan dat?

Toch is er met de rol van Glenn Close iets mis. Deze vrouw is te perfect. Altijd tactisch, geduldig, wijs, geestig en intelligent. En Joe, gespeeld door de gelouterde acteur Jonathan Pryce, blijkt een man met zoveel ondeugden dat je haast medelijden met hem krijgt. En zou zoon David (Max Irons; inderdaad, de zoon van Jeremy) zo weinig in de gaten gehad hebben?
The Wife. Regisseur: Björn Runge. Acteurs: Glenn Close, Jonathan Pryce, Christian Slater, Max Irons. Uitgebracht: 2017.

LIEFDE IN DE KOUDE OORLOG

Als de musicus Wiktor de jonge zangeres Zula ontmoet, vallen ze als een blok voor elkaar, hoewel hun karakters nadrukkelijk botsen. In de jaren vijftig is in Polen iedereen arm, de communistische partij almachtig, het gevecht om een baantje hevig. Wanneer de regeringsleiders het plan opvatten om nationalistische gevoelens bij de berooide bevolking op te roepen door een volksdansgroep met zangeressen en muzikanten door het land te laten trekken, melden beiden zich. Wiktor leidt de groep, Zula kan dansen en zingen. Ondanks het grote succes vinden ze het klimaat zó benauwend, dat ze naar het westen willen vluchten. Wiktor komt in Parijs terecht, maar de onzekere Zula durft uiteindelijk niet. Elke kans om elkaar te ontmoeten grijpen ze echter aan, want hun liefde blijft onverminderd hartstochtelijk. En zo zal het jaar in jaar uit gaan: elkaar opzoeken, samenwonen, om vervolgens door het lot, de politiek of ruzie gescheiden te worden. Een onmogelijke liefde in een hardvochtige tijd. Wat doe je als je alleen maar elkaar hebt?

Sentimenteel wordt de Poolse film Cold War nergens, omdat regisseur Pawel Pawlikowski, ook verantwoordelijk voor het scenario, een zakelijke verteltrant hanteert, die de film wat op een documentaire doet lijken. Aanvankelijk wilde hij in kleur filmen, maar voor de authenticiteit en de sfeer van de jaren vijftig koos hij toch voor zwart - wit. Bij de hoofdpersonages heeft hij nadrukkelijk aan zijn ouders gedacht, reden waarom hij ze in de aftiteling genoemd heeft: beiden maakten het aan en uit, reisden door verschillende landen, trokken toch weer naar elkaar toe.

Op het filmfestival in Cannes in 1918 oogstte film veel succes; na afloop van de vertoning klonk er gedurende achttien minuten luid applaus. Voor 2019 is Cold War genomineerd voor drie Oscars, waaronder de nominatie voor beste buitenlandse film. Terecht, want een warme, gevoelige film die over eeuwige liefde gaat en tegelijkertijd een goed tijdsbeeld geeft en humoristisch is, ja, die verdient het een belangrijke prijs te krijgen.
Cold War. Regisseur: Pawel Pawlikowski. Acteurs: Tomasz Kot, Joanna Kulig, Agatha Kulesza. Uitgebracht: 2018.