PERFECT DAYS

 Elke dag wordt Hirayama gewekt door het geluid dat opklinkt als zijn buurvrouw haar straatje schoonveegt. Hij woont in een uiterst eenvoudig flatje aan de rand van een wereldstad die dan nog slaapt. De openbare toiletten moet hij gaan schoonmaken, en hij doet dat uitermate zorgvuldig.

Elke dag verloopt eender, met slechts af en toe kleine wijzigingen. Na het wassen, scheren en snor bijknippen haalt hij beneden uit een drankenautomaat een blikje dat hij in zijn oude auto opdrinkt. Ja, het ontbijt slaat hij over. Op weg naar zijn werk luistert hij naar cassettebandjes met Engelstalige hits uit de jaren zeventig en tachtig. 's Middags eet hij in een parkje zijn boterhammen en fotografeert op dezelfde plek en hetzelfde tijdstip de kruin van dezelfde boom. En zo rolt de dag probleemloos en voorspelbaar verder. Spreken doet hij nauwelijks, contact met anderen zoekt hij niet. 

Is Hirayama zielig? Integendeel; hij glimlacht geregeld als er weer een klusje geklaard is en steekt een helpende hand toe als men hem nodig heeft. 's Avonds leest hij een boek. Wanneer hij dat weglegt en we dan zien dat het van William Faulkner is, weten we dat het hier niet gaat om een gewone schoonmaker. Faulkner is geen eenvoudige kost. Als wat later een nichtje en de modieus geklede zus van Hirayama in beeld komen, wordt dit vermoeden min of meer bevestigd.

Hij heeft zich kennelijk uit de veeleisende, moderne maatschappij teruggetrokken. Waarom weten we niet, maar wel is duidelijk dat hij zich gelukkig voelt. Eenvoudig en toch noodzakelijk werk, geen sociale verplichtingen, lekker op jezelf zijn, geen gezeur van al die anderen. Zijn dagelijkse handelingen zijn als rituelen, die de schoonheid van het alledaagse uitstralen en aan de dag een aangenaam ritme verlenen. 

Daarom eindigt de film met het beeld van de hoofdpersoon achter het stuur, die constant de jaloerse kijker toelacht. Hirayama heeft weer een perfecte dag achter de rug en verheugt zich op de avond, met een mooi boek onder de leeslamp.

 Eindelijk eens een film zonder geweld, zonder seks, zonder actie. Heerlijk!

Perfect Days. Regisseur: Wim Wenders. Acteur: Koji Yakusho. Land: Japan en Duitsland. Uitgebracht in: 2023.

DE ABDIJ VAN NORTHANGER

 Zo rond 1800 was het uitgesloten dat een vrouw uit de Engelse gegoede burgerij alleen een wandeling kon maken. Ze moest altijd door een heer begeleid worden. Het was evenmin geoorloofd dat zij in het gezelschap van enkele mannen als enige dame in een open rijtuig zou plaatsnemen. Die onbehouwen, arrogante John Thorpe, overduidelijk verliefd op onze Catherine, formuleert openhartig hoe mannen in zijn tijd  over het huwelijk denken: "In het huwelijk wordt de man verondersteld de vrouw te onderhouden, de vrouw om het huis aangenaam te maken voor de man; hij moet de kost winnen, zij glimlachen."

 Een goed huwelijk vormde voor deze jonge vrouwen de basis voor een geslaagd leven. De ideale huwelijkskandidaat moest uit een zo voornaam mogelijke familie stammen, uitstekend opgeleid zijn, liefst huizen en landgoederen bezitten, een flinke som geld erven. Van haar werd dan weer verwacht dat haar vader voor een stevige bruidsschat zorgde. Maar natuurlijk speelde het uiterlijk een rol, en vanzelfsprekend mocht je als vrouw, zeker als je zo aantrekkelijk en jong (zeventien jaar) was als Catherine, een kandidaat afwijzen. John Thorpe maakte geen kans en wraakzucht zal bezit van hem nemen.

Catherine brengt enkele weken door in Bath, dat aan het begin van de negentiende eeuw bekend staat als een deftige badplaats. Onze auteur, Jane Austen (1775 - 1817), heeft er ook nog enkele jaren gewoond. Ze bezoekt bals, leert mensen kennen, gaat op theevisite, krijgt aanbidders. Ze wordt door de vader van één van hen, generaal Tilney, te logeren gevraagd. Hij ziet namelijk dat zijn zoon Henry verliefd is én hij denkt  dat dit mooie meisje over vermogen beschikt. Helemaal mis!  Die paar weken dat ze mag logeren in de Northanger Abbey, een abdij waar een woonhuis van is gemaakt, zijn beslissend voor haar leven en haar kijk op mensen. 

De kracht van Jane Austen is dat ze het kleine sociale milieu waarin haar romans zich afspelen uit eigen ervaring kent; dat ze een goed oog heeft voor typerende situaties en kwetsbare personen; dat ze het voor de vrouw vanwege haar kwetsbare positie opneemt. Zelf is ze overigens nooit getrouwd geweest.

 Wanneer u denkt dat Jane een romantische ziel was, vergist u zich. Daarvoor kon ze te goed kijken. Een man wordt pas verliefd op een vrouw als zij duidelijk belangstelling voor hem heeft getoond, vond ze. Inderdaad, de vrouwen kiezen, de mannen volgen, ook al hebben ze dat zelf niet in de gaten. Bereid u voor op lange zinnen die toch heel helder zijn, vleugjes spot en ironie, schalkse terzijdes naar de lezer toe, en u zult beloond worden. En onthoud: Jane Austen is een schrijfster die u serieus moet nemen, want ze heeft nadrukkelijk wat te melden.

Jane Austen, De Abdij van Northanger. Vertaling door Sophie Brinkman en Maarten Spierdijk. Oorspronkelijke titel: Northanger Abbey (1818). Rainbow, Amsterdam, 2022. 255 blz.