EEN SCHULDIG MENS

De 112 - alarmcentrale is, zoals te verwachten valt, sober ingericht. Wat tafels, een paar stoelen, enkele mannen die hun telefoon onder handbereik hebben. Er loopt een vrouw rond die af en toe kortaf Asger Holm corrigeert. Holm is voortdurend in beeld. Al gauw laat hij blijken dat hij veel liever weer als agent op straat zou werken, maar hij heeft iets misdaan, waardoor hij nu binnen moet zitten. Morgen komt zijn zaak voor de rechter.

Hij lijkt het type van 'ruwe bolster blanke pit'. Een hoerenloper die zich beklaagt dat hij in de rosse buurt bestolen is, werkt hij koeltjes af, maar de vrouw die hem huilend toefluistert dat ze ontvoerd wordt, krijgt alle aandacht. Als haar dochtertje ook opbelt en vertelt dat papa en mama weggereden zijn, haar met haar broertje thuis achterlatend, gaat Asger nietsontziend aan de slag. Hoewel hij weet dat een alarmcentrale slechts bemiddelt en oproept, ontwikkelt hij allerlei initiatieven die hij aan anderen had moeten overlaten. Ja, hij is die schuldige man uit de titel. Maar zijn er niet meer? Die vader? Moeder Iben? En wat denkt u van de aanklacht die de vader uit in de richting van de overheid? Ach, uiteindelijk is ieder mens wel ergens schuldig aan

De Deense film Den skyldige bewijst dat je met minimale middelen de toeschouwer het verhaal in kan sleuren en hem de meest uiteenlopende emoties kan laten ondergaan. Dat is dan vooral opwinding; je verkeert voortdurend in onzekerheid en koestert toch de hoop dat het niet te slecht afloopt. Minimale middelen? Ga maar na: twee ruimtes, waarvan één een echte meldkamer is; een fantastische acteur, namelijk Jakob Cedergren; een aantal geweldige stemacteurs; een sterk script; prima camerawerk. Dat betekent dat je als kijker heel wat te doen hebt: alles waarover gepraat wordt, moet je met je eigen fantasie in beelden omzetten. Vooral lezers kunnen dat.

 De film duurt bijna anderhalf uur en kostte slechts 500.000 dollar. Regisseur en mede - scenarist Gustav Möller kwam op het idee toen hij op YouTube een echt 112 - gesprek volgde. Toen hij vervolgens op research ging, ontdekte hij dat nogal wat gedegradeerde agenten op alarmcentrales in de nacht hun uren zaten vol te maken. Maar Asger Holm is uit het goede hout gesneden. Dat succesje aan het slot heeft hij wel verdiend.

Den skyldige. Regisseur: Gustav Möller. Acteurs: Jakob Cedergren, Jessica Dinnage (stem), Katinka Evers - Jahnsen (stem), Omar Shargawi (stem). Land: Denemarken. Uitgebracht: in 2018. 

EN DE ZON GAAT OP

Waarschijnlijk zijn de jaren tussen 1922 en 1927 voor Ernest Hemingway (Oak Park, Illinois; 1899 - 1961) de gelukkigste uit zijn hele leven geweest. In september 1921 trouwt hij, twee maanden later wordt hij benoemd tot buitenlands correspondent van de Toronto Star. Ze vestigen zich in Parijs, waar Hemingway, dankzij Gertrude Stein die een neusje had voor talent, andere expats ontmoeten. Ezra Pound, Scott Fitzgerald, T.S. Eliot, James Joyce: Hemingway zal ze zeker om advies gevraagd hebben, want hij wilde dolgraag een groot schrijver worden. Samen met schilder Pablo Picasso en filmer Luis Bunuel vormen ze een artistieke avant - garde. Hemingway zoekt naar een eigen stijl, en geniet van het bruisende leven in Europa. Feesten met heel veel alcohol, boks - en wielerwedstrijden bezoeken, zwemmen en skiën, hij doet overal aan mee. Maar zijn grootste hartstocht ligt toch bij het stierenvechten.

In zijn roman The Sun Also Rises (1926) put hij uit deze persoonlijke ervaringen. Zijn verteller is de journalist Jake Barnes, gewond geraakt in de Eerste Wereldoorlog, die met zijn vriend Bill in het Spaanse Burguete gaat vissen op zo groot mogelijke forellen. Eigenlijk probeert Jake zijn grote liefde Brett te ontlopen, want zij, seksueel hongerig, heeft niets aan een man die impotent geworden is. Ze is uitzonderlijk aantrekkelijk, financieel ofwel onafhankelijk ofwel bankroet, 34 jaar, en de mannen eten uit haar hand. Ze komt met haar nieuwe vriend Mike naar Pamplona om daar het jaarlijkse feest te bezoeken. Aldaar stuit ze op Robert Cohn, met wie ze eerder een affaire had. Van de jaloerse Mike zal Robert heel wat antisemitische opmerkingen te horen krijgen, terwijl Robert, in zijn studententijd een goed bokser, in zijn drift enorme klappen kan uitdelen. Als Brett de knappe, negentienjarige, uiterst talentvolle stierenvechter Pedro Romero weet te veroveren, dreigt de situatie met al die dronken mannen te escaleren. Je zou haar een femme fatale kunnen noemen, al is ze zich daar niet van bewust.

Centraal staat in deze roman het één week durende San Fermin Festival, vol met stierengevechten, en niet te vergeten de stierenloop door Pamplona. Hemingway begreep de tactiek van de toreadors, wist hoe de stieren geselecteerd en getraind werden, kende het verschil tussen een goede en een briljante stierenvechter. Hij beschikt, net als zijn alter ego Jake Barnes, over aficion, en is dus een aficionado. Aficion betekent hartstocht. Je bent op een eerlijke, oprechte wijze bezeten van stierenvechten; een Amerikaan kan dat eigenlijk niet zijn, maar als uit allerlei terloops gestelde vragen blijkt dat je uit het goede hout gesneden bent, krijg je een bescheiden schouderklopje. Hemingway zag deze strijd tussen man en stier als een spel met de dood, waar de vechter het toonbeeld is van mannelijkheid: moedig, sterk, gracieus, uit op roem en eer.

Hemingway ontwikkelde, onder invloed van de journalistiek, een eigen stijl. Sober, niet te lange zinnen, sterke dialogen. Je zou het spreektaal kunnen noemen, maar dan zonder de hinderlijke kenmerken daarvan, zoals herhalingen en stopwoorden. Effectief proza dus, na bijna een eeuw nog altijd heel leesbaar. De titel is nogal pretentieus. Deze verwijst naar Het Boek Prediker: " IJdelheid der ijdelheden, het is al ijdelheid. Wat nut heeft de mens van al het zwoegen dat hij doet onder de zon?" De hoofdpersonen in deze roman willen nog zoveel opwindends meemaken, dat ze aan een dergelijke wijsgerige overpeinzing nog lang niet toe zijn.

Ernest Hemingway, En de zon gaat op. Oorspronkelijke titel: The Sun Also Rises (1926). Nederlandse vertaling W.A. Fick - Lugten, twaalfde, herziene druk 2016. L.J. Veen Klassiek.  Amsterdam/Antwerpen.269 blz.