In mei 1946 startte in Tokio het proces waarin 28 Japanse oorlogsmisdadigers berecht zouden worden. Generaals en ministers werden verantwoordelijk gesteld voor de moord op twaalf miljoen mensen. Het tribunaal bestond uit elf rechters, afkomstig uit de landen die gevochten hadden tegen Japan. De jongste rechter, nog geen veertig, kwam uit Nederland . In de roman De offers van Kees van Beijnum heet hij Rem Brink.
Brink is erg tevreden met zichzelf. De mooie Dorien, afkomstig uit een rijk en voornaam milieu, koos voor hem en niet voor die gesoigneerde jonge mannen die haar steeds omringden. En bij vakgenoten staat hij in hoog aanzien. Al vroeg professor in Leiden, door het ministerie van Buitenlandse Zaken uitgezonden naar het proces dat een waardig opvolger moest worden van dat van Neurenberg: er is alle reden om na een half jaar hard werken jezelf een verzetje te gunnen. Hij wil een vrouw. En zo ontmoet Brink Michiko.
Ze is een opvallend aantrekkelijke Japanse, veertien jaar jonger dan Brink. Haar ouders zijn omgekomen bij een bombardement, familie woont ver weg in de bergen, ze moet het in Tokio alleen zien te redden. Dat lukt omdat ze prachtig klassiek kan zingen en gesteund wordt door mevrouw Haffner, invloedrijk in muzikale kringen, met relaties tot aan westerse conservatoria.
Als Brink zich nogal vaak met Michiko in het openbaar vertoont, grijpt mevrouw Haffner krachtig in. Ze waarschuwt Michiko dat ze haar carrière op het spel zet, ze laat Brink onomwonden weten dat hij een fout maakt die talloze voorgangers diep betreurd hebben. Want de kloof tussen West en Oost is onoverbrugbaar: westerlingen zijn de overwinnaars en kijken neer op de Japanners. De verliezers kunnen niet anders dan buigen, maar diep in hun hart minachten ze die protserige schreeuwlelijken. Een relatie? No way!
Tegelijkertijd dient er zich een tweede conflict aan. Brink is het fundamenteel oneens met zijn collega - rechters. Een belangrijk onderdeel van de aanklacht tegen de beschuldigde Japanners luidt: misdaden tegen de vrede, d.w.z. zonder reden plannen maken of uitvoeren om een oorlog te beginnen tegen een ander land. Vóór de Tweede Wereldoorlog bestonden deze misdrijven juridisch niet, dus kan men in 1946 niemand daarvoor berechten. Brink wordt uitgestoten, haast als een paria behandeld, maar hij blijft voet bij stuk houden. Zijn affaire met Michiko leidt tot besmuikt lachen, dubbelzinnige opmerkingen, openbare beledigingen.
Vier jaar heeft Van Beijnum aan zijn boek gewerkt om feiten en fictie met elkaar te verweven. Schuld en schaamte, verantwoordelijkheidsgevoel en gemakzucht, rechtspraak en landsbelang, macht en onderdrukking, ze komen allemaal voorbij in deze meeslepende, soms iets te uitvoerige roman. Bent u geïnteresseerd in de historische gang van zaken, kijk dan hieronder.
Kees van Beijnum, De offers. De Bezige Bij, Amsterdam, 2014. 509blz.
Hugo Röling, De rechter die geen ontzag had. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 2014. 384 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten