Van een gepassioneerde relatie tussen Dannie en Jean kun je eigenlijk niet spreken. Ze lopen weleens gearmd, brengen een enkele keer de nacht samen door, maar je hebt toch meer het idee dat deze jonge mensen van rond de twintig die zo vertrouwelijk met elkaar omgaan, vrienden zijn, niet minder, maar zeker ook niet meer. Ze leerden elkaar kennen in een cafetaria van een universiteit; daar in de buurt had zij een kamertje. Kort daarna vroeg ze hem of hij haar met verhuizen wilde helpen. Haar twee reistassen bracht Jean dus over naar Unic Hôtel in Montparnasse.
Tijdens een wandeling op een zondagmiddag komt hij in die buurt terecht, wat straten die ingeklemd liggen tussen een kerkhof en een station. Als blijkt dat de tijd na bijna vijftig jaar wel heel veel heeft weggevaagd, begint zijn geheugen te werken en thuis zal hij nog eens gaan bladeren in een zwart notitieboekje waarin hij namen, data, pleinen, afspraken placht te noteren. Want hij is een professioneel schrijver geworden, met een hang naar het verleden en een voorliefde voor tragische vrouwen uit de achttiende en negentiende eeuw, die ook geregeld opduiken, al was het maar in zijn dromen.
Die drie maanden met Dannie blijven in zijn hoofd rondspoken. Door haar leert hij mysterieuze mannen kennen, die elkaar ontmoeten in de lounge van Unic Hôtel. Niemand weet hoe ze aan de kost komen, wat ze op fluisterende toon met elkaar bespreken, waar ze die opzichtige auto van betalen. Dat het allemaal niet pluis is, begrijpt Jean als hij door een rechercheur verhoord wordt. En één van de duistere mannen, van wie later blijkt dat hij voor de Marokkaanse veiligheidsdienst werkt, waarschuwt hem dat Dannie in "een smerig zaakje" verwikkeld is. Wandelend door Parijs, op zoek naar oude plekken en vertrouwde cafés, roept hij het verleden in zich op, dat hij vervolgens probeert vast te leggen door aantekeningen te maken. En wie weet of hij, al dwalend, Dannie tegenkomt, die toen zo plotseling verdwenen is. Ja, je kunt Jean een romanticus noemen, iemand die verlangt naar het geluk van vroeger.
Het gras van de nacht, één van de laatste romans van Nobelprijswinnaar Patrick Modiano, heeft wel wat weg van een detective. Dannie heeft een donker verleden, ze kijkt altijd onrustig om zich heen, heeft al verschillende namen gebruikt. Er is sprake van een politieonderzoek, een dode die in de nacht weggesleept wordt, onbetrouwbare types. Maar het belangrijkste is de rol van de tijd. Wat doen we met onze herinneringen? Hoe beschermen we ze tegen de vergetelheid, als dat al mogelijk is? Wat leren we van het verleden? De grote slokop is Parijs: tegen de achtergrond van deze steeds veranderende wereldstad brengt het leven ons voor een korte tijd samen met anderen op wie we al of niet gesteld raken, maar die opeens uit ons bestaan verdwijnen. Daarom dolen er ook zoveel eenzame mensen door Parijs rond en dat doen ze dus ook in de melancholieke romans van Modiano.
Patrick Modiano, Het gras van de nacht. Vertaald uit het Frans door Maarten Elzinga, Amsterdam, 2014. 166 blz. Oorspronkelijke titel: L'herbe des nuits. Paris, 2012.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten