Welke mogelijkheden biedt deze vondst de auteur wel niet. Zijn hoofdpersonen beleven nog één keer de eerste kus, ze benutten die belangrijke penalty in de laatste minuut, maken de geboorte van hun kind weer eens mee. En voor de minder gevoeligen: hun hoofdpersoon neemt wraak op die gevreesde leraar, zet dat nare vriendje voor gek, laat die arrogante jongen een blauwtje lopen. Terug in de tijd geeft je als schrijver de gelegenheid om allesoverheersende emoties als heimwee, verlangen, troost en voldoening in al hun rijkdom te schilderen.
De korte proloog zet de enthousiaste lezer weer met beide benen op de grond. Er blijken een aantal vervelende regels te bestaan. Ik zal er enkele noemen.
1. Je zit op één bepaalde plek, en alleen vanaf dáár kun je reizen.
2. Als je eenmaal terug in het verleden bent, kun je niet van je plek weggaan.
3. Je kunt geen mensen ontmoeten die dit koffiezaakje nog nooit hebben bezocht.
4. De reis duurt slechts kort, want die houdt op zodra de koffie koud geworden is. Vandaar de titel.
5. Door terug te keren naar het verleden zal de werkelijkheid niet veranderen, hoezeer je je ook inspant. Ai, dat is nog eens een teleurstelling. Waarom zou je er eigenlijk aan beginnen?
Toch bieden al die voorschriften (er zijn er nog meer) een houvast, een solide basis. Niets in het leven is gemakkelijk, een mens moet voortdurend strijd leveren, voor niks gaat de zon op. Terug naar vroeger, oké, maar je moet er wel wat voor doen.
Auteur Toshikazu Kawaguchi (Osaka, Japan; 1971) publiceert na de proloog vervolgens vier verhalen, die hij nogal serieuze titels geeft: Geliefden, Echtgenoten, Zussen, Ouder en kind. Het zal wel gekomen zijn omdat ik een totale andere verwachting had van de verwerking van het thema, maar ze vielen me eigenlijk allemaal tegen.
In het eerste verhaal wil een vrouw haar vriend confronteren met de leegheid van hun relatie. Maar Kawaguchi is vooral bezig alle regels uit te leggen, zodat er eigenlijk weinig gebeurt. In Echtgenoten probeert een vrouw een brief in handen te krijgen die haar man, lijdend aan alzheimer, haar eens had willen geven. De auteur verstrikt zich, ook al door het geheugenverlies van de man die vroeger en nu niet uit elkaar kan houden, in zijn eigen spel met de tijd. Het tragische gegeven lijdt daaronder.
Het derde verhaal is acceptabel, al ligt sentimentaliteit hier nadrukkelijk op de loer. De vrouwelijke hoofdpersoon heeft met haar ouders gebroken. Haar jongere zus bezoekt haar zeer geregeld om de breuk te helen. Na het laatste bezoek verongelukt ze. Schuld! Boete! Wat nu! En dat gevoel van: kan het niet wat minder, had ik ook tijdens het lezen van Ouder en kind. De zwangere moeder weet dat ze wellicht haar kind wel zal baren, maar blijft haar baby in leven? We krijgen nu een sprong naar de toekomst; natuurlijk, dat mag ook. Heel getalenteerde auteurs komen weg met zo'n overgevoelig onderwerp, maar in mijn ogen lukt dat Kawaguchi hier niet. Hij had overigens in Japan veel succes met deze roman, die eigenlijk een bewerking van een van zijn toneelstukken was.
Toshikazu Kawaguchi, Voordat de koffie koud wordt. Eerste druk Tokyo, 2015. Vanuit het Japans vertaald door Maarten Liebregts. Uitgeverij Meulenhoff, Amsterdam 2020. 255 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten