Zo rond 1800 was het uitgesloten dat een vrouw uit de Engelse gegoede burgerij alleen een wandeling kon maken. Ze moest altijd door een heer begeleid worden. Het was evenmin geoorloofd dat zij in het gezelschap van enkele mannen als enige dame in een open rijtuig zou plaatsnemen. Die onbehouwen, arrogante John Thorpe, overduidelijk verliefd op onze Catherine, formuleert openhartig hoe mannen in zijn tijd over het huwelijk denken: "In het huwelijk wordt de man verondersteld de vrouw te onderhouden, de vrouw om het huis aangenaam te maken voor de man; hij moet de kost winnen, zij glimlachen."
Een goed huwelijk vormde voor deze jonge vrouwen de basis voor een geslaagd leven. De ideale huwelijkskandidaat moest uit een zo voornaam mogelijke familie stammen, uitstekend opgeleid zijn, liefst huizen en landgoederen bezitten, een flinke som geld erven. Van haar werd dan weer verwacht dat haar vader voor een stevige bruidsschat zorgde. Maar natuurlijk speelde het uiterlijk een rol, en vanzelfsprekend mocht je als vrouw, zeker als je zo aantrekkelijk en jong (zeventien jaar) was als Catherine, een kandidaat afwijzen. John Thorpe maakte geen kans en wraakzucht zal bezit van hem nemen.
Catherine brengt enkele weken door in Bath, dat aan het begin van de negentiende eeuw bekend staat als een deftige badplaats. Onze auteur, Jane Austen (1775 - 1817), heeft er ook nog enkele jaren gewoond. Ze bezoekt bals, leert mensen kennen, gaat op theevisite, krijgt aanbidders. Ze wordt door de vader van één van hen, generaal Tilney, te logeren gevraagd. Hij ziet namelijk dat zijn zoon Henry verliefd is én hij denkt dat dit mooie meisje over vermogen beschikt. Helemaal mis! Die paar weken dat ze mag logeren in de Northanger Abbey, een abdij waar een woonhuis van is gemaakt, zijn beslissend voor haar leven en haar kijk op mensen.
De kracht van Jane Austen is dat ze het kleine sociale milieu waarin haar romans zich afspelen uit eigen ervaring kent; dat ze een goed oog heeft voor typerende situaties en kwetsbare personen; dat ze het voor de vrouw vanwege haar kwetsbare positie opneemt. Zelf is ze overigens nooit getrouwd geweest.
Wanneer u denkt dat Jane een romantische ziel was, vergist u zich. Daarvoor kon ze te goed kijken. Een man wordt pas verliefd op een vrouw als zij duidelijk belangstelling voor hem heeft getoond, vond ze. Inderdaad, de vrouwen kiezen, de mannen volgen, ook al hebben ze dat zelf niet in de gaten. Bereid u voor op lange zinnen die toch heel helder zijn, vleugjes spot en ironie, schalkse terzijdes naar de lezer toe, en u zult beloond worden. En onthoud: Jane Austen is een schrijfster die u serieus moet nemen, want ze heeft nadrukkelijk wat te melden.
Jane Austen, De Abdij van Northanger. Vertaling door Sophie Brinkman en Maarten Spierdijk. Oorspronkelijke titel: Northanger Abbey (1818). Rainbow, Amsterdam, 2022. 255 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten