In het najaar van 1801 bezoekt de Engelsman Lockwood, ongehuwd, bemiddeld, zijn huisbaas Heathcliff, van wie hij het fraaie landhuis Thrushcross Grange gehuurd heeft. De man woont zelf in de Woeste Hoogten, een oud grijs huis op een heuvel, terwijl een paar kilometer verderop de Grange ligt. Dit is Noord - Engeland, met eindeloze heidevelden, fraaie zomers, pittige winters, altijd een stevige wind. Kortom, ideaal voor mensen die van eenzaamheid houden.
Heathcliff is een man met een uitgesproken onaangenaam uiterlijk: groot, breed, zwarte ogen, borstelige wenkbrauwen, achterdochtige blik. Bovendien neemt hij een wel zeer onvriendelijke houding tegen zijn nieuwe huurder aan. Die leert tijdens zijn verblijf in die ruige omgeving Nelly Dean goed kennen, de huishoudster op Woeste Hoogten, die hem de geschiedenis van de bewoners van beide landhuizen en de raadselachtige Heathcliff uitvoerig vertelt. Waarom ze dat doet? Daarover later.
Eerst Heathcliff. Eens werd hij door de oude heer Earnshaw, eigenaar van Woeste Hoogten, meegenomen uit Liverpool, waar hij als straatschoffie rondliep. Zwart, vuil, haveloos; hij leek wel een zigeunerkind. Hij zal altijd de lieveling van meneer Earnshaw blijven, maar zoon Hindley, toen veertien jaar, haatte hem. Jarenlang zal Heathcliff gepest, getreiterd en vooral vernederd worden. Dat laatste gebeurde vooral in het bijzijn van Catherine, de dochter des huizes, en even oud als hij. Ze zullen als een soort broer en zuster samen opgroeien, en uiteindelijk hartstochtelijk verliefd worden. Zoals Catherine het later verwoordt:" Nelly, ik ben Heathcliff! Hij is altijd, altijd in mijn gedachten - niet tot mijn genoegen, net zomin als ik voor mijzelf een genoegen ben." Ja, haar hartstocht voor hem kent ook een portie eigenliefde.
Voor Heathcliff bestaat er maar één echte hartstocht in zijn leven, en dat is Catherine. Dus is een vernedering door Hindley waar zij bijstaat, absoluut niet te verteren. Telkens weer wraak nemen, dat wordt zijn enige doel. Als hij toevallig Catherine hoort zeggen dat het haar zou verlagen als ze met hem zou trouwen, loopt hij weg. Enkele jaren later keert hij als een welgesteld man terug. Catherine blijkt inmiddels gehuwd te zijn; ze zal in het kraambed sterven en een dochter krijgen met de naam Cathy. Hindley, inmiddels alcoholist, is vader van zoon Hareton. Met andere woorden: de eerste generatie is er nog, een tweede meldt zich aan. En iedereen moet eraan geloven, vindt Heathcliff. Wrok, ontstaan in de jonge jaren, zit heel, heel diep.
Nee, Heathcliff is geen duivel, al heeft hij er uiterlijk wat van weg. Hij haalt enkele rotstreken uit, zeker, maar hij intimideert vooral, hij dreigt voortdurend. De wrok drijft hem, maar ook zijn obsessieve liefde voor Catherine. En aan het slot zal Heathcliff moeten vaststellen dat zijn wraaklust ook zijn grenzen kent.
Heftiger emoties dan in deze roman zult u wel niet tegenkomen. De schrijfster heeft er daarom voor gekozen twee nuchtere personen, de een van dichtbij, de ander van een afstand, het verhaal te laten vertellen: huishoudster Nelly Dean en huurder meneer Lockwood. En Nelly had er een bedoeling mee: de jonge Cathy was haar favoriet. Ze zag haar wegkwijnen en trachtte haar te koppelen aan een welgestelde Engelse vrijgezel. Cathy zal een keuze maken waar zowel Nelly als Heathcliff vanop kijkt. U begrijpt: Wuthering Heights wordt gezien als hèt meesterwerk van de zo getalenteerde zussen Brontë.
Emily Brontë, Woeste Hoogten. Oorspronkelijke druk 1847. Nederlandse vertaling K. Luberti 1956, elfde druk 1977. Het Spectrum, Utrecht/ Antwerpen. 295 blz.
Maarten 't Hart, Het eeuwige moment. Essays. Arbeiderspers, Amsterdam, 1983. Blz. 62 e.v.
