Voor de opperbevelhebber van het Russische leger Koetoezov (1745 - 1813) is het glashelder: wil je een oorlog winnen, dan hangt dat uitsluitend en alleen af van het moraal van je troepen. Tactische opstellingen en van tevoren bedachte manoeuvres, ze zijn allemaal niets waard, want in het veld loopt alles anders. Het enige wat telt is dat je manschappen bezeten zijn van slechts één gedachte: winnen. Tracht je soldaten hiervan te doordringen, vermijd onnodige veldslagen, hoop erop dat God je welgevallig is, meer kan een eenvoudig generaal niet doen. Hij geeft de mening weer van Tolstoj, en in 1812 krijgt hij gelijk met zijn stelling dat tijd en geduld de sterkste wapens zijn.
In de periode waarin Oorlog en vrede (1870) zich afspeelt, 1805 - 1812, verovert Napoleon, die zichzelf als een geniaal veldheer zag, in Europa het ene na het andere land. Op 12 juni 1811 valt hij Rusland binnen. Op 7 september 1812 vindt de Slag van Borodino plaats, een week later bezet Napoleon Moskou, met als gevolg dat dezelfde dag nog die stad in brand wordt gestoken. Tegen deze woelige achtergrond vertelt Lev Tolstoj (1828 - 1910) ons de geschiedenis van de adellijke families en grootgrondbezitters Rostov en Oblonski. We raken verzeild in een wereld die de schrijver zelf zo goed kende: rijkdom, weelde, pracht en praal, tientallen bedienden, diners, bals, jachtpartijen. Beide families leveren een hoofdpersoon: Pierre en Andrej kennen en waarderen elkaar, al zijn ze totaal verschillend. De eerste is verstrooid, onhandig, geneigd toe te geven aan zinnelijke verlokkingen, ook op zoek naar de zin van het leven. Andrej kan men een scepticus noemen, erg eerzuchtig, afstandelijk. Tijdgenoten waren het erover eens dat beide personages trekken van Tolstoj zelf vertoonden.
Gaat dit omvangrijke werk overigens alleen over mannen? Welnee: de beeldschone, maar oerdomme Hélène, de knappe, spontane Natasja, de onaantrekkelijke Marja met haar prachtige ogen en haar edelmoedige karakter, ze raken allen verwikkeld in liefdesaffaires en dat komt goed uit, want als geen ander kan Tolstoj verliefde mensen beschrijven. Hoe ze denken, wat ze voelen, hoezeer ze lijden, de manier waarop ze naar hun geliefde kijken. Het zal u heel bekend voorkomen.
Ongeveer 580 personages, talloze verhaallijnen, historische figuren en beschouwingen over geschiedenis en veldslagen: deze overweldigende roman, geschreven in een aangename, heldere stijl, is een schatkamer waarin je nooit uitgelezen, maar ook niet in verdwaald raakt. Er bestaat een wisselwerking tussen de historische gebeurtenissen en de ontwikkeling van de belangrijkste personen; Tolstoj vertelt zijn verhalen aan de hand van een groot aantal korte, levendige scènes met geloofwaardige dialogen en wisselende perspectieven. Kortom, Oorlog en vrede is een klassiek meesterwerk van een rasverteller.
Leo Tolstoj, Oorlog en vrede. Uitgeverij G.A. van Oorschot, Amsterdam 2006. Vertaald en van aantekeningen, nawoord en personenregister voorzien door Yolanda Bloemen en Marja Wiebes. 1624 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten