Hoe het er in een doorsnee Parijs familiepension aan toegaat, wist Willem Elsschot (pseudoniem van Alfons De Ridder; Antwerpen, 1882 - 1960) wel. Tussen september 1906 en november 1907 had hij een kamer in een pension de famille, dat gelegen was in de rue d'Armaillé. Een groot pand in een wereldstad, mensen van allerlei pluimage die min of meer gedwongen zijn zich met elkaar bezig te houden tijdens de maaltijden en daarbuiten: stof genoeg voor een beginnend auteur. Elsschot had alleen wat gedichten geschreven, Villa des Roses zal zijn eerste roman worden.
Hij schrijft zonder opsmuk, in glasheldere zinnen, die geladen zijn met humor, ironie, sarcasme, cynisme. Zo weet hij zijn personages raak te typeren in al hun burgerlijkheid, bekrompenheid, oneerlijkheid. Mijn hemel, dat een jongeman van 28 jaar al zo goed de mensheid doorheeft! Een stokoude vrouw wordt voor gek gezet, een jonge vrouw, uiterlijk erg onaantrekkelijk, mijdt men opzichtig, het echtpaar dat het pension beheert, licht de gasten op met oudbakken brood en dure nepwijn. Die laten trouwens hun ware gezicht zien als ze, onbetaalde rekeningen achterlatend, met de noorderzon vertrekken. Alles egoïsme, inhaligheid, eigenbelang.
De rode draad vormt de opbloeiende liefde tussen het kamermeisje Louise en de jonge, knappe Duitser Richard Grünewald. Louise is de enige zonnestraal in het hele boek. Als jonge weduwe moet ze de kost verdienen voor zichzelf en haar zoontje; haar man is al een aantal jaren dood en nu opeens duikt daar zo'n interessante knul op, die al zijn charmes op haar loslaat. Zij houdt echt van hem; hij vindt dat ze een leuk gezichtje heeft, zodat hij zich de komende maanden niet hoeft te vervelen. Maar in het openbaar wil hij zich liever niet met haar vertonen. Met haar dikke polsen en eenvoudige kledij ziet ze er te veel als een dienstmeisje uit. Gevoelig en o zo schrijnend schildert Elsschot deze romance, waarvan de lezer weet dat die alleen maar pijnlijk kan aflopen. Ook naar ruim honderd jaar doet deze roman, zowel wat inhoud als wat taal betreft, opvallend modern aan.
Het is een geweldig goed idee geweest van uitgeverij Polis uit Antwerpen om alle romans van Willem Elsschot opnieuw uit te geven. Kleurrijke omslagen, mooi groot lettertype, voorzien van nawoord en aantekeningen: al die boeken zien er prachtig uit.
Willem Elsschot, Villa des Roses. Eerste druk: Bussum, 1913. Deze herdruk is van Polis, Antwerpen, 2018, met een nawoord van Eric Rinckhout en aantekeningen van Peter de Bruijn. 245 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten