Wat is geluk? Francois kan die vraag moeiteloos beantwoorden. Hij hoeft maar naar zichzelf te kijken: jong, gelukkig getrouwd met de lieve, volgzame Thérèse, twee schattige kleine kinderen, timmerman in het familiebedrijf, levend op het idyllische Franse platteland. Eenvoudige genoegens zijn hun deel. Muzikaal ondersteund door fraaie, rustige muziek van Mozart zien we hoe de lente voor prachtige volle kleuren zorgt in de bossen en velden waar het jonge gezin Chevalier wandelt, speelt, picnict. Francois (Jean - Claude Drouot) groet iedereen, omarmt en kust familieleden, gaat ontspannen om met ondergeschikten, en vertelt voortdurend dat hij zo gelukkig is. Thérèse is dat trouwens ook.
Dat geluk wordt alleen maar groter als Émilie in zijn leven komt. Ze is ook blond, maar nog iets knapper dan zijn eigen vrouw, en ook wat zelfbewuster. Ze raken snel verliefd, en al gauw is er sprake van een volwassen verhouding: afspraakjes, serieuze gesprekken, seksuele avontuurtjes. Merkt Thérèse niets? Jawel, haar valt op dat haar man nog opgewekter, nog gelukkiger is dan vroeger. Hij beaamt dat. Er komt steeds meer geluk bij, hij kan het haast niet bevatten. En dan vertelt hij haar, in alle rust, over Émilie. Thérèse begrijpt en accepteert, lijkt het. Hoe gelukkig kan een man wel niet zijn? Maar als ze haar wanhoopsdaad pleegt, staat hij er alleen voor, en denkt hij anders over geluk, vermoed je.
En dat is niet zo. Geen familielid spreekt hem ergens op aan, Émilie is net zo getroffen als hij, maar woorden als schuld, schaamte, berouw en spijt worden door niemand uitgesproken. Thérèse neemt stukje bij beetje de rol van haar voorgangster over, de kindjes hebben het niet over mama en aan het einde van de film, het is inmiddels herfst, zien we Francois en Emilie, gehuld in dezelfde gele sweater (uni - look heette dat toen) door dezelfde fraaie bossen dwalen als toen met Thérèse. Aan Francois is allang niets meer te merken. Gelukkig voelt hij zich nog steeds en Emilie omarmt geregeld de man van haar dromen. Dus: wat is geluk? Een puur egoïstische aangelegenheid? Uitsluitend vervulling van je eigen wensen? Zijn morele kwesties alleen maar lastig? Is een slecht geweten de beste weg naar een aangenaam leven? Nog sterker: vergeten we zo snel? Is een mens inwisselbaar?
Agnes Varda (1928 - 2019), geboren in België, wordt wel gezien als een van de voorlopers van de Nouvelle Vague en een vernieuwer van de Franse film. Met Le bonheur heeft ze gekozen voor een film die ook mooi moest zijn: prachtige kleuren, schitterende muziek, aantrekkelijke mensen, prettige omgangsvormen. Niemand schreeuwt, tiert of wordt kwaad. Om de geloofwaardigheid te versterken heeft ze gekozen voor een echt gezin: Thérèse wordt gespeeld door de vrouw van acteur Jean - Claude Drouot en de beide kinderen zijn van hen. Regisseur en scenarioschrijfster Varda toont dus alleen; de kijker beseft gaandeweg dat er achter al dat moois een verontrustende waarheid te ontdekken valt, die alles te maken heeft met het filosofische vraagstuk van het geluk. Jean - Claude en Claire Drouot zijn overigens al sinds 1960 met elkaar getrouwd. Gelukkig, vermoed ik.
Le bonheur. Regisseur: Agnes Varda. Acteurs: Jean - Claude Drouot, Marie - France Boyer, Claire Drouot. Uitgebracht: in 1965.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten