Dat de hartvochtige vader van Thomas Cromwell (Putney; 1485 - 1540) slechts bierbrouwer en smid was, zal zijn zoon altijd worden nagedragen. De adel zal er geregeld spottende opmerkingen over maken, het gewone volk ziet in hem een overloper, die je dus moet wantrouwen. Hij lijdt daar niet onder, want zijn zelfvertrouwen is groot en zijn kwaliteiten overweldigend. In zijn jonge jaren zwierf hij door Italië, sprak vloeiend Latijn, Italiaans, Frans, en een beetje Nederlands, was op de hoogte van moderne boekhouding en had voor het Vaticaan gewerkt. Ook daarom mocht hij, toen hij in 1514 terugkeerde naar Engeland, bij de machtige kardinaal Wolsey in dienst treden.
Wolsey is door vorst Henry VIII aan een klus gezet die hem uiteindelijk noodlottig zal worden: Henry wil dat de paus zijn huwelijk met Katherine van Aragon ongeldig verklaart, omdat zij hem geen zoon kan bezorgen. Hij wil officieel, met alle pronk en praal, de jeugdige Anne Boleyn huwen. Cromwell, die sociaal zo handig is dat hij met iedereen kan omgaan, moet Wolsey assisteren bij besprekingen, onderhandelingen, bedreigingen, bestraffingen. Hij maakt gebruik van spionnen, is op de hoogte van buitenechtelijk affaires, kent de grote financiële zorgen van de edelen. Het duurt Henry allemaal te lang, Anne haat Wolsey, zodat hem uiteindelijk vrijwel al zijn bezittingen en zijn macht worden afgenomen. Maar Cromwell blijft zijn kardinaal tot diens dood trouw; Henry waardeert dat zozeer, dat hij hem in dienst neemt. Opnieuw zal hij stijgen op de maatschappelijke ladder, jaloers nagekeken door al die hertogen, graven en prinsen. Hoffelijkheid is zijn handelsmerk, charme zijn kracht, meedogenloosheid zijn wapen.
Maar ook Henry geeft hem een gecompliceerde opdracht mee: zorg dat Thomas More mijn tweede huwelijk steunt. En More, gevreesd, gerespecteerd, zó trouw aan paus en Kerk dat hij martelingen goedkeurt, doet dat absoluut niet. De befaamde staatsman, humanist en filosoof weigert koppig de beslissende eed aan de vorst af te leggen, en wordt uiteindelijk onthoofd. Want een vorst heeft in de zestiende eeuw absolute macht: hij schenkt kastelen en neemt ze weer af, maakt en breekt reputaties, beslist over huwelijken en beveelt over executies. Maar een zoon kan Anne niet baren.
Hilary Mantel biedt de lezer met haar historische roman een overtuigend beeld van de zestiende eeuw. Het boek staat (over)vol met sappige details, geestige dialogen, schijnbaar terloops gelardeerd met karakterbeschrijvingen van de zelfverzekerde Cromwell, de hardvochtige More, de alles eisende Henry, de ziekelijk jaloerse Anne. Er volgen nog twee delen. U hoort nog van me.
Hilary Mantel, Wolf Hall. Vertaling Ine Willems. Oorspronkelijke uitgave 2009, Nederlandse vertaling 2010, elfde druk 2020, Mediaan uitgevers. 813 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten