Tokyo is verdeeld in wijken. In elk stadsdeel staat een Community House, waar voor de wijkbewoners allerlei evenementen en cursussen worden georganiseerd, van schaken tot en met bloemschikken. Jong en oud, hoog of laag opgeleid, man of vrouw, iedereen kan daar terecht en doet dat ook. Ideaal om ook eens andere mensen te ontmoeten.
De wijk Hatori beschikt dus ook over zo'n House met eigen bibliotheek. Alle inwoners van Hatori mogen maximaal zes boeken lenen, met een uitleentermijn van twee weken; de lezerspas is gratis. Je ontkomt daar niet aan een ontmoeting met de bibliothecaresse, mevrouw Sayuri Komachi. Ze zit wat apart van de anderen: ingebouwd tussen een afscheidingswand en een L - vormige balie. Als je haar voor het eerst ziet, schrik je. Ze is namelijk een enorme, grote vrouw. Bleek gezicht, met een kin die naadloos overgaat in haar nek. Haar haar zit strak in een klein knotje boven op haar hoofd. Daarin zit één haarspeld gestoken, en aan het uiteinde daarvan bungelen drie kwastjes met mooie versieringen van witte bloemetjes. Wanneer ze je aankijkt, blijkt ze een witte rand onder in haar ogen te hebben. Haar blik is zó scherp, dat je even terugdeinst. Maar haar stem maakt alles goed: innemend, warm, uitermate geruststellend.
Wie zich bij haar aanmeldt voor een advies, krijgt steeds de vraag: " Waar bent u naar op zoek? " Terwijl je je antwoord formuleert, bestudeert ze je aandachtig. Na een paar minuten draait ze zich om naar haar computer, zoekt wat op en begint razendsnel te tikken. Dat print ze vervolgens uit; ze overhandigt je een vel papier met boeken over jouw onderwerp. Maar helemaal onderaan staat een boek dat daar helemaal niets mee te maken heeft. Vervolgens geeft ze je een bonus: een vilten voorwerp dat misschien een dier uitbeeldt of een koekenpan, want met vilten is ze de hele dag bezig. Ze knikt je vervolgens kort toe en vervolgt haar werkzaamheden, zonder nog naar je om te kijken. Haar taak is volbracht.
Helpt ze hiermee mensen verder? De vijf over wie in De bibliotheek van geheime dromen verteld wordt in ieder geval wel. Neem bijvoorbeeld de eerste: Tomoka, 21 jaar, verkoopster van dameskleding. Zij komt van het Japanse platteland en woont nu in haar eentje in Tokyo. Ze wil carrière maken en zelfstandig zijn, maar hoe doe je dat? Nou, door een computercursus te volgen in het House, en voor je zelf te koken in plaats van goedkope, ongezond afhaalmaaltijden te nuttigen. Gewoon aan iets beginnen wat zich aandient en dan blijk je meer te kunnen dan je dacht.
Of kijk eens naar meneer Masao, 65 jaar, gepensioneerd, de laatste uit de rij. Tweeënveertig jaar heeft hij bij dezelfde werkgever zijn plicht gedaan. Elke dag ging hij op een vast tijdstip met de trein, zat op een vaste werkplek op zijn vaste afdeling en voerde de taken uit die voor hem lagen. Nu is hij met pensioen, heeft geen enkele hobby en is in niets speciaal geïnteresseerd. Wat nu? Hij hoort dat in het House lessen in go gegeven worden, en zo ontmoet hij mevrouw Komachi. Zij laat hem nadenken over het misverstand dat alleen de werkenden de maatschappij draaiende houden. Zij raadt hem om zijn hart te volgen en benadrukt dat lang niet alles beslist tot iets moet leiden. Ook als dat niet lukt, kan het toch erg leuk geweest zijn.
De Japanse schrijfster Michiko Aoyama (geboren 1970) toont de lezer in haar roman vijf mensen die voor een belangrijke keuze in hun leven staan. Ze worden allen in verband gebracht met hetzelfde gebouw en dezelfde raadgeefster. Bovendien keren enkele hoofdpersonen als bijfiguur terug in andere verhalen, zodat deze roman duidelijk een eenheid vormt. Als lezer krijg je zo een aardig beeld van de moderne Japanse samenleving van, laten we zeggen, de middenklasse. Het is geen meeslepende, maar wel heel leesbare roman geworden, die jammer genoeg nogal braaf is. Iedereen blijkt toch aardig, en de moralistische lessen klinken erg positief. Op één punt hebben de dames Komachi en Aoyama volkomen gelijk: boeken lezen maakt een mens wijzer en gelukkiger. Lezen is voedsel voor de ziel.
Michiko Aoyama, De bibliotheek van geheime dromen. Uit het Japans vertaald door Elbrich Fennema. Meulenhoff, Amsterdam, 2023. 286 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten