Kunt u zich Garibaldi nog herinneren? Italiaans generaal en nationalist, die een uiterst belangrijke rol speelde bij de eenwording van Italië. Gesteund door vorst Victor Emanuel vocht hij vanaf 1860 met zijn duizend roodhemden om dat doel te bereiken. Op 11 mei 1860 zetten zij voet aan wal op Sicilië, op 30 mei is Garibaldi heer en meester in Palermo. Op 17 maart 1861 is Victor Emanuel koning over heel Italië, op Rome en Venetië na. In 1870 komt ook dat in orde.
Lijdzaam slaat in mei 1860 de machtigste edelman van Sicilië, don Fabrizio, prins van Salina, de politieke verwikkelingen gade. Hij beschikt over landerijen, buitenplaatsen en een fantastisch groot paleis, maar met zijn scherpe intellect begrijpt hij al heel snel dat de wereld gaat veranderen. Het volk ziet Garibaldi als een bevrijder, de aristocratie moet buigen voor de massa. De prins is een excentriek en wat melancholiek man, slechts echt geïnteresseerd in sterrenkunde en het wel en wee van zijn oeroude adellijke familie. Hij heeft een onderdanige vrouw en zeven kinderen, maar de jonge Tancredi is zijn neef, pupil en torenhoge favoriet. Vanaf zijn veertiende staat de jongen onder zijn hoede. Tot ontsteltenis van de don steunt Tancredi, nu een twintiger, Garibaldi.
Tancredi is knap, sociaal heel vaardig, zeer geliefd bij de dames. Maar hij kiest de beeldschone Alicia, dochter van de rijke, platvloerse don Calogero, burgemeester van een dorpje, en in alles de tegenpool van de prins. De slimme jongeman overtuigt zijn oom ervan dat hij voor de toekomst kiest, en die ligt absoluut niet bij de verkalkte aristocratie. Don Fabrizio begrijpt, maar als de nieuwe bewindvoerders hem een positie in het nieuw te vormen parlement aanbieden, weigert hij hoffelijk.
Onder de brandende zon van Sicilië met zijn prachtige natuur en eeuwenoude tradities treedt onherroepelijk het verval van huize Salina in. De patserige Calogero zal de don in rijkdom verre overtreffen, het prachtige paleis wordt verwoest en zijn drie dochters zullen uiteindelijk als oude vrijsters achterblijven. Het is niet anders.
Deze fraaie, in Italië beroemde historische roman is geschreven door Giuseppe Tomasi di Lampedusa (Palermo, 1896 - Rome, 1957), twaalfde hertog van Palma, elfde prins van Lampedusa. Zelf dus van adel, wist waar hij het over had. Voor de figuur van don Fabrizio heeft hij zijn overgrootvader genomen, terwijl hij voor diverse gebeurtenissen putte uit het verleden. Maar de moderne lezer ontdekt ook iets: het onvermijdelijke einde van alles waaraan wij hechten. Wat blijft is de schoonheid van de natuur, de liefde voor kunst en wetenschap. En dat alles gegoten in die fraaie, barokke stijl waar Lampedusa zo goed in was. Jammer dat hij de publicatie van zijn enige roman niet heeft kunnen meemaken.
Hoe zit dat nu met die tijgerkat? Sommigen melden dat het hier gaat om een luipaard, dat gebruikt wordt in het wapen van het geslacht Salina. Elders kwam ik tegen dat de tijgerkat tot de kleine soorten van de katachtigen behoort. Luipaard (of panter) klinkt beter en past uitstekend in de roman. De Engelse vertaling luidt dan ook The Leopard. De auteur beschrijft geregeld hoe don Fabrizio als een luipaard loopt, beweegt, sluipt. Mooi toch!
G. Tomasi di Lampedusa, De tijgerkat. Vertaling van Anthonie Kee. Oorspronkelijke titel: Il Gattopardo (1958). Athenaeum - Polak & Van Gennep. Amsterdam, 2012. 384 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten