Weleens 's nachts met een vrachtwagenchauffeur meegereden? Ook zo gegriezeld bij zijn spookachtige verhalen? Het overkomt Maja als ze met haar drie kinderen naar Zuid - Frankrijk moet liften. Joop, die chauffeur, had het over raar uitziende lifters die beslist bij een kerkhof wilden uitstappen; een oud vrouwtje dat truckchauffeurs meelokt naar een groot, verwaarloosd huis, waar ze dronken gevoerd worden; een andere vrachtrijder die door een vrouw van middelbare leeftijd in haar Ferrari naar een bos gereden wordt, waar ze hem bedwelmt. Nog tijdens haar vakantie zal Maja zijn vijf verhalen keurig in een schrift opschrijven.
Ook haar man Klaas is met verhalen bezig. Om te beginnen breekt hij zich het hoofd over het auteurschap van drie bundels gedichten die hij prachtig vindt, maar waarvan hij, als medewerker aan een cultureel tijdschrift, niet kan achterhalen wie ze nu geschreven heeft. Hele theorieën heeft hij bedacht over de inhoud, samenhang en achtergrond van deze fascinerende poëzie, maar het zou toch geweldig zijn om met de geheimzinnige auteur van gedachten te wisselen. Daar komt nog bij dat Klaas van zijn nieuwe chef een plot moet bedenken van een ouderwetse, onvervalste thriller, waar de lezers van het tijdschrift mee aan de slag kunnen. Allerlei ideeën dwalen door zijn hoofd, maar niets bevalt hem. En laat nu net rond hun vakantiehuisje daar in Zuid - Frankrijk iets raars aan de hand zijn met de onzichtbare eigenares en haar norse toezichthouder...
Verhalen, verhalen, verhalen... ze spuiten naar buiten, ze rollen over elkaar heen, ze bedwelmen de lezer. Wat een creativiteit! Maar ze vertonen wel degelijk een samenhang: de angst voor de vrouw. Waar er een vrouw in voorkomt, wordt de sfeer onheilspellend. Joop heeft een ongelukkig huwelijk, zijn vrouw is obsessief met huis en haard bezig, hij is blij dat hij met zijn truck eropuit kan. Het huwelijk van Klaas en Maja is in de versukkeling geraakt, ze weten niet wat in de ander omgaat, ieder leidt zijn eigen leven.
Maar dan bestaat er nog zoiets als verbeelding, fantasie, de lust om verhalen te vertellen. Dat werkt louterend, verhelderend, geeft rust en ontspanning. Want verhalen leggen bloot wat in onszelf huist: onze angsten, verlangens, talenten. Als je daardoor jezelf en de ander leert begrijpen, kun je weer tot elkaar komen. Klaas en Maja gaat dat lukken, daar ben ik zeker van.
Spannend, amusant, complex, deze roman van Hella Haasse. Voor haar was het een van haar dierbaarste werken. De Nederlandse kritiek was terughoudend, in het buitenland werd het boek alom geprezen. Terecht.
Hella S. Haasse, De wegen der verbeelding. Eerste druk 1983, achtste druk 2005. Meulenhoff, Amsterdam. 143 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten