In het voorjaar van 1196 zagen kustvissers een schip vergaan in de branding van de Noordzee. Tot hun grote verbazing zagen ze hoe een enorme bruinvis met een kind op zijn rug hun richting uitkwam. Door God zelf gestuurd, wisten ze. Het jongetje blijkt kostbare kleding te dragen; hij moet dus uit een voorname familie geboren zijn. Dat is één.
De abt van de dichtbij gelegen abdij Sint - Odulfus bij Brugge eist het kind op. De wonderbaarlijke redding wijst op Gods hand; bovendien hoopt hij op rijke, adellijke familieleden die het kind terug willen, want het armlastige klooster kan extra inkomsten uitstekend gebruiken. Het jongetje, dat Beda wordt genoemd, groeit aldaar op. Al jong leert hij lezen, schrijven en Latijn. Het ligt in de bedoeling dat hij de geloften aflegt, zodat hij officieel monnik wordt, maar dat weigert hij. Beda twijfelt in hoge mate aan de leer van het christendom. Als vervolgens een oudere monnik, Elmus, hem en ook andere jongens aanrandt en soms verkracht, neemt hij wraak. Beda laat hem bewusteloos achter en vlucht. Dat is twéé.
Beide gebeurtenissen zullen Madoc, zoals hij nu heet, geregeld achtervolgen. Dankzij zijn zin voor avontuur, zijn doorzettingsvermogen en intelligentie komt hij in de meest uiteenlopende situaties en milieus terecht, waar hij zich telkens weer weet te onderscheiden. Maar bazen en vriendinnen, voor - en tegenstanders, vragen hem vroeg of laat: "Wie ben je?" " Wat is je afkomst?" En omdat hem ten onrechte de dood van Elmus in de schoenen geschoven wordt, jaagt men op hem.
Hij komt dus overal en maakt veel mee. Een greep: tussen de hoeren in een armzalig dorp bij Brussel; de rechterhand van de machtige graaf Hincmar; een duel met een bruut dat hij wint; een dochtertje dat jong sterft en een zoon bij de echtgenote van de graaf; een relatie met Hadewych, de befaamde dichteres en mystica; rechterhand van een landheer bij Gent, die hij schatrijk maakt door hem op de handel in turf te wijzen.
De grote vijanden zijn de vertegenwoordigers van de Rooms - Katholieke Kerk. Voor hem en voor vele anderen, want de macht van de paus en de inquisitie reikt zeer, zeer ver. Uiting geven aan je ongeloof is letterlijk levensgevaarlijk. Ze krijgen hem dan ook te pakken, maar op een volstrekt onwaarschijnlijke manier weet hij toch te ontsnappen. Nee, ik weiger u te vertellen hoe. Maar herinnert u zich nog die bruinvis aan het begin? Er is méér tussen hemel en aarde. Zelfs onze hoofdpersoon, die zich later Willem gaat noemen, begint aan zijn ongeloof te twijfelen.
Deze historische roman heeft duidelijk picareske trekken. Een picareske of schelmenroman kenmerkt zich door een hoofdpersoon die rondzwerft en allerlei avonturen beleeft. Dat geldt ook voor Madoc/Willem. Zo'n ronddolende figuur heeft daarom ook iets tragisch: hij staat overal alleen voor, verblijft een tijdje ergens, en moet dan toch weer verder. Tja, is afscheid nemen niet de essentie van het leven?
Dit is een geweldig boek. Het is spannend, leerzaam en zet aan tot nadenken. Over het geloof, over de jaren die we hier doorbrengen. Mooi toch?
Nico Dros, Willem die Madoc maakte. Van Oorschot, Amsterdam, 2021. 584 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten