Verhalenschrijver Raymond Carver (1938 - 1988) mag graag de lezer al aan de start in zijn nekvel pakken. Liquidering begint zo: "Sandy's man kwam sinds hij drie maanden terug was afgevloeid niet meer van de bank." En Vitaminen: "Ik had een baan en Patti niet. Ik werkte een paar uur per nacht in het ziekenhuis. Het was een baantje van niks." Niet te vergeten Waar ik vandaan bel: "J.P. en ik zitten op de veranda aan de voorkant van Frank Martins ontnuchteringsoord. Zoals wij allemaal bij Frank Martin is J.P. eerst en vooral een drinker." Kijk vooral ook eens naar De trein: "De vrouw heette juffrouw Dent, en eerder die avond had ze een man onder schot gehouden. Ze had hem voorover in de modder laten smeken om zijn leven." Je weet meteen wat voor hoofdpersonen in welke omstandigheden op je af gaan komen. Over wat en wie schrijft Carver bij voorkeur?
Zijn wereld wordt bevolkt door mensen uit de arbeidersklasse: je ontmoet dakdekkers, bakkers, serveersters, logementhouders. Ze maken lange dagen, verdienen weinig, vrezen voor hun baan. In hun schaarse vrije tijd zitten ze, onderuit gezakt, onafgebroken tv te kijken, blikjes goedkoop bier onder handbereik. Drank is trouwens een probleem: vier van de twaalf verhalen uit Kathedraal spelen zich af in de kringen van alcoholici, of mensen die op weg zijn dat te worden. Dat partners daaronder lijden en huwelijken ontwricht dreigen te raken ligt dus voor de hand.
Het is een Noord - Amerikaanse samenleving die je voorgeschoteld krijgt. Je ontmoet individuen die er vrijwel alleen voor staan, in hun eentje of met een partner van stad naar stad trekken, dagen onderweg zijn om ergens, waar dan ook, wat dan ook, een baantje te vinden. Geen woord over staatssteun, uitkering of iets dergelijks. Wat hebben we het in Nederland toch goed! Je moet het in Amerika maar zelf opknappen. Hierbij past zijn stijl van schrijven: geen literaire hoogstandjes, maar eenvoudige spreektaal, tamelijk korte zinnen, nuchter, effectief taalgebruik. Want hij stipt alleen aan en houdt van een open einde; de actieve lezer denkt na en vult in. Wat ik wel mis is humor, gevoel voor relativering. Anton Tsjechov, zijn grote voorbeeld, was daarin een meester.
Carver wist waarover hij het had. Zijn vader werkte in een houtzagerij en was alcoholist; ook zijn zoon had een drankprobleem. Raymond zelf trouwde op zijn negentiende en trok de Verenigde Staten door, op zoek naar werk, dromend van een carrière als schrijver.Vanaf 1967 begon hij erkenning te krijgen. Hij publiceerde in tijdschriften gedichten en korte verhalen, die later gebundeld werden. De succesvolle film Short Cuts (1993), geregisseerd door Robert Altman, is gebaseerd op negen verhalen (en een gedicht) van Carver. Tegenwoordig ziet men hem vooral als de man die in de jaren tachtig van de vorige eeuw de short story weer aanzien heeft gegeven. Cathedral (1983) wordt wel als zijn beste bundel beschouwd.
Raymond Carver, Kathedraal. De Bezige Bij, Amsterdam, 2013. Vertaling van Sjaak Commandeur. 239 blz.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten